Μνήμη Victoria Chick
Την 15η Ιανουαρίου 2023 αποβίωσε στο Λονδίνο σε ηλικία 87 ετών η Victoria Chick, μία εμβληματική μορφή του μετα-Κεϋνσιανού ρεύματος.
Γεννημένη στο Berkeley της Καλιφόρνια το 1936 σπούδασε Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια και στη συνέχεια στο London School of Economics. Μετά τις σπουδές της, το 1963, εκλέχθηκε διδάσκουσα στο University College London (UCL) όπου και παρέμεινε μέχρι την συνταξιοδότηση της, το 2021, αλλά και στην συνέχεια ως ομότιμη καθηγήτρια. Παρέμεινε ενεργή μέχρι το τέλος της ζωής της συμμετέχοντας σε πολλά συνέδρια, δίνοντας διαλέξεις και συγγράφοντας μελέτες.
Μέσα από τις σπουδές και την ερευνητική δράση της, η Victoria Chick προσελκύσθηκε στις πιο ριζοσπαστικές εκδοχές της Κεϋνσιανής παράδοσης και στη συνέχεια αποτέλεσε βασική εκπρόσωπο τους. Συμμετείχε στις συναντήσεις του 1971 που συγκλήθηκαν από τον Paul Davidson και όπου η Joan Robinson πρότεινε το όνομα μετα-Κεϋνσιανισμός σαν τίτλο της κοινής τους προσέγγισης που την διαφοροποιούσε τόσο από τον επίσημο Κεϋνσιανισμό όσο και από τη Νεοκλασσική προσέγγιση και τον ήδη αναδυόμενο Νεοφιλελευθερισμό. Η V.Chick συνέβαλε ιδιαίτερα στο ρεύμα αυτό ήδη με το πρώτο σημαντικό έργο της, την «Θεωρία της Νομισματικής Πολιτικής» (The Theory of Monetary Policy) που δημοσιεύτηκε το 1973. Στο έργο αυτό επέκρινε τόσο τον παραδοσιακό Κεϋνσιανισμό (που αποτυπώνεται στο υπόδειγμα IS-LM) όσο και τον Μονεταρισμό (δηλαδή το πρώτο Νεοφιλελεύθερο ρεύμα). Η ίδια κατεύθυνση ανάλυσης αναπτύχθηκε και στο επόμενο σημαντικό έργο της, τα «Μακροοικονομικά μετά τον Keynes» (Macroeconomics after Keynes, 1983).
Το κεντρικό θέμα της ερευνητικής δουλειάς της V.Chick αφορά την θεωρία του χρήματος και του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Βέβαια η πλούσια συγγραφική δραστηριότητα της δεν περιρίσθηκε μόνο σε αυτό το πέδιο αλλά επεκτάθηκε και σε άλλα, όπως την μακροοικονομική θεωρία και πολιτική και την μεθοδολογία της οικονομικής ανάλυσης. Ιδιαίτερα σημαντική υπήρξε η δουλειά της στο ζήτημα της ενδογένειας του χρήματος, που αποτέλεσε μία από τις βασικές συντεταγμένες του μετα-Κεϋνσιανού ρεύματος.
Γνώρισα την Vicky Chick σπουδάζοντας στο κοινό μεταπτυχιακό πρόγραμμα του UCL και του School of Oriental and African Studies (SOAS) το 1986. Ήταν μία εντυπωσιακή παρουσία μέσα στο τότε τμήμα Πολιτικής Οικονομίας του UCL αλλά και στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα που ξεχώριζε για την ζωντάνια, ευρυμάθεια αλλά και συγχρόνως διεισδυτικότητα και επιμονή στις απόψεις της. Οι διαλέξεις της ήταν από τις καλύτερες και πιο ενδιαφέρουσες μέσα σε ένα πρόγραμμα του περιλάμβανε και άλλα βαριά ονόματα της επιστήμης της οικονομίας. Το ίδιο σημαντική και δεσπόζουσα ήταν η παρουσία της στα σεμινάρια του τμήματος. Στη συνέχεια συνάντησα την V.Chick σε πολλά συνέδρια και διαλέξεις όπου, ακόμη και σε μεγαλύτερη ηλικία, διατηρούσε πάντα τα χαρακτηριστικά αυτά.
Για όσους από εμάς ακολουθήσαμε την παράδοση της Μαρξιστικής Πολιτικής Οικονομίας, η Vicky Chick παρέμεινε πάντα μία ενδιαφέρουσα συνομιλήτρια με ευρύτητα αντίληψης, διεισδυτικές παρατηρήσεις, ενδιαφέρουσες απόψεις και γνώση της «παρείσακτης» (από Νεοκλασσικά και Κεϋνσιανά Οικονομικά) Μαρξιστικής προσέγγισης. Από πολλές απόψεις, είναι εξαιρετικά εύστοχη η δήλωση του Charles Goodhart ότι η Vicky Chick ήταν πάντα μία όαση λογικής μέσα στην έρημο της Νεοκλασσικής κυριαρχίας.
Σταύρος Μαυρουδέας
Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας
Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής
Πάντειο Πανεπιστήμιο
